มูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ในพระบรมราชูปถัมภ์

    ปีที่ดำเนินการ ปี พ.ศ. ๒๕๔๓ - ปัจจุบัน (พ.ศ. ๒๕๖๘)

           ปี พ.ศ. ๒๕๔๓ เป็นปีที่ครบ ๑๐๐ ปี แห่งวันคล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ด้วยความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ที่ทรงมีต่อวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ สภาการพยาบาล โดยรองศาสตราจารย์ ดร.ทัศนา บุญทอง นายกสภาการพยาบาลพิจารณาเห็นว่า เพื่อเป็นการถวายพระเกียรติสูงสุด และเพื่อเป็นพระราชอนุสรณ์ให้พระเกียรติยศยืนยงอยู่ตลอดไป และขจรขจายไปในระดับนานาชาติ จึงได้ปรึกษาคณะกรรมการสภาการพยาบาล สมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี องค์การ และหน่วยงานทางการพยาบาลทั้งภาครัฐและเอกชนทั่วประเทศ เพื่อเสนอการจัดตั้งรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ซึ่งหน่วยงาน/องค์กรทุกภาคส่วนในวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ มีความเห็นพ้องว่า มีความเหมาะสม และถือเป็นสิริมงคลสูงสุดแก่ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ทุกคน

           เพื่อให้การดำเนินการเกี่ยวกับรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี มีความมั่นคงและสามารถดำเนินการได้ทันเวลา สภาการพยาบาล ได้ศึกษาแนวปฏิบัติของรางวัล "สมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล" ซึ่งได้จัดตั้งขึ้นในวโรกาส ๑๐๐ ปี แห่งวันพระราชสมภพของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ได้จัดตั้ง "มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล" ขึ้น ดังนั้นเพื่อกองทุนถาวรที่จะได้ดอกผลในการดำเนินการเกี่ยวกับรางวัลสภาการพยาบาลจึงได้พิจารณาดำเนินการในลักษณะคล้ายคลึงกัน คือ การจัดตั้งมูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ขึ้น

           เพื่อให้มีกองทุนตั้งต้นในการจัดตั้งมูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี สภาการพยาบาลจึงได้มีมติให้ปรับเปลี่ยนมูลนิธิวันพยาบาลแห่งชาติ ซึ่งสภาการพยาบาล ได้จัดตั้งขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๓๖ มีเงินตั้งต้นอยู่ประมาณ ๒.๖ ล้านบาท เป็น "มูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี" โดยที่สภาการพยาบาล ได้บริจาคเพิ่ม ๒๐ ล้านบาท รวม ๒๒.๖ ล้านบาท ในการจดทะเบียนตั้งมูลนิธิฯ และได้รณรงค์หาเงินเพิ่มเติมเพื่อให้มูลนิธิฯ มีดอกผลเพียงพอที่จะใช้ดอกผลเป็นรางวัลต่อไป และต่อมาสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้พระราชทานเงินจากกองทุนการกุศลสมเด็จย่า ให้แก่มูลนิธิฯ ปีละ ๑ ล้านบาท เริ่มตั้งแต่ปี พ.ศ ๒๕๔๕ เป็นต้นมา

           ในการดำเป็นการจัดตั้งรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และมูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี นายกสภาการพยาบาล ในฐานะประธานคณะทำงานของสภาการพยาบาล ได้นำเรื่องขึ้นกราบทูลขอพระวินิจฉัยจาก สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ และได้รับพระกรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้เข้าเฝ้าเพื่อถวายรายงานและขอพระวินิจฉัยครั้งแรก เมื่อวันที่ ๑๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๓ ณ พระตำหนักเลอดิส ทรงชักถามรายละเอียดและมีพระกระแสแนะนำแนวปฏิบัติการจัดตั้งรางวัลและการจัดตั้งมูลนิธิให้คณะทำงานดำเนินการต่อไป นายกสภาการพยาบาล และคณะทำงานที่เข้าเฝ้าได้กราบทูลเชิญเป็นองค์ประธานมูลนิธิรางวัล ซึ่งในการเข้าเฝ้าครั้งแรกนี้ ยังไม่ทรงรับเป็นองค์ประธานแต่ทรงรับเป็นองค์ที่ปรึกษา และทรงพระราชทานพระอนุญาตให้นายกสภาการพยาบาล และคณะทำงานเข้าเฝ้าถวายรายงานความก้าวหน้า และรับพระวินิจฉัยได้ในโอกาสต่อ ๆ ไป เมื่อคณะทำงานได้ดำเนินการทุกเรื่องตามที่มีพระราชกระแสแนะนำแล้ว จึงได้ขอพระราชทานพระอนุญาตเข้าเฝ้าอีกครั้งหนึ่ง เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ เพื่อถวายรายงานความก้าวหน้าของการดำเนินการ และในการเข้าเฝ้าครั้งที่สองนี้ที่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้ทรงตอบรับเป็นองค์ประธานกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราทราบรมราชชนนี ตามที่นายกสภาการพยาบาล ได้กราบทูลเชิญอีกครั้งหนึ่ง นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณล้นเกล้าหาที่สุดมิได้

           ต่อมามูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมรับมูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีมครินทราบรมราชชนนี ไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์ เมื่อวันที่ ๑๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ และเมื่อการดำเนินการในการพิจารณาผู้สมควรได้รับพระราชทานรางวัลแล้วเสร็จในปี ๒๕๔๓ ซึ่งเป็นปีแรกนี้ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงพระกรุณาเสด็จพระดำเนินมาทรงเป็นประธานในพิธีพระราชทานรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงปฏิบัติพระภารกิจนี้เป็นประจำ นับตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๔๓ เป็นต้นมา นับเป็นเกียรติอันสูงสุดแก่วิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์

           ปัจจุบัน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ รับเป็นองค์ประธานมูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ในพระบรมราชูปถัมภ์ ต่อจากสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ตั้งแต่เมื่อวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๕๑ เป็นต้นมา และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้การดำเนินการรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเป็นไปในลักษณะเดิมต่อไป

การดำเนินการ

           รางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เป็นรางวัลที่พิจารณาให้แก่ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล และ/หรือการผดุงครรภ์ จากประเทศในเอเชียใต้ เอเชียตะวันออก และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่มีผลงานดีเด่นเป็นที่ประจักษ์ทั้งในระดับชาติ และระดับนานาชาติ ก่อให้เกิดการพัฒนาด้านสาธารณสุข และคุณภาพชีวิตของประชาชน โดยกำหนดพิจารณาคัดเลือกบุคคลเพื่อรับรางวัลฯ และจัดพิธีพระราชทานรางวัลเป็นประจำทุกปี ปีละ ๑ รางวัล ซึ่งเริ่มดำเนินการมาตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๔๓ เป็นต้นมา และตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ การพิจารณาให้รางวัลได้ขยายไปยังประเทศต่างๆ ในทุกภูมิภาคทั่วโลกแล้ว ซึ่งรางวัลประกอบด้วย ประกาศนียบัตร โล่รางวัล ประกาศเกียรติคุณ และเงินจำนวน ๑๐,๐๐๐ ดอลลาร์สหรัฐอเมริกา ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๗ ซึ่งเป็นปีที่มูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีฯ ดำเนินงานมาครบ ๑๕ ปี คณะกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ในพระบรมราชูปถัมภ์ มีมติให้ปรับเพิ่มเงินรางวัลเป็นจำนวน ๓๐,๐๐๐ ดอลลาร์สหรัฐอเมริกา

ผลลัพธ์

รายนามผู้ได้รับพระราชทานรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๖๗ มีดังนี้

           มูลนิธิรางวัลสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ในพระบรมราชูปถัมภ์ ยังคงดำเนินการในการพิจารณาให้รางวัลแก่ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล และ/หรือการผดุงครรภ์ จากประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ที่มีผลงานดีเด่นเป็นที่ประจักษ์ทั้งในระดับชาติและนานาชาติ ก่อให้เกิดการพัฒนาด้านการสาธารณสุขและคุณภาพชีวิตของประชาชน ปีละ ๑ รางวัล เพื่อเป็นการถวายพระเกียรติยศสูงสุดแก่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และเพื่อเป็นพระราชอนุสรณ์ให้พระเกียรติยศยืนยงและขจรขจายไปในระดับนานาชาติ